පලවෙනි programme එක ලියමු,

අද තමයි මේකේ දෙවැනි කොටස , ඔක්තෝබර් පළවෙනිදා පට්ට වැස්සක් අතරේ ලියන්නේ 🌧️🌧️ , කලින් ලිපියෙන් පොඩි හැදින්වීමක් සිදු කලේ , මොකද කාට හරි හිතෙන්න පුළුවන් මේ කාලෙට C වගේ පරිගණක බාශාවක් ඉගෙන ගන්න එකේ ප්‍රයෝජනයක් තියේද , ඒ කාලය වෙන වැඩකට allocate කලොත් නරකද වගේ දේවල් හිතෙන්න පුළුවන් , ඉතින් ඒ වගේ ගතියක් තිබ්බ නම් මීට පෙර ලිපිය කියෙව්වම මම හිතනවා අඩු වෙන්න ඇති කියල 😉

හරි දැන් අපි වැඩේට බහිමු , මම හිතනවා මේක කියවන ඔබ මොනවා හරි Linux based Os එකට හෝ WSL වලට වගේ මාරු වෙලා ඇති කියල , වැඩි කතා අනවශ්‍යයි අපි c වලින් සරල programme එකක් ලියල බලමු ,

#include <stdio.h>
int main(void){
printf("Hello world!");
return 0;
}

දැන් ඔයා ලග තියෙන මොනම හරි text editor (Sublimetext , VScode , Notepad ++ , vim , emacs ) එකක් Open කරලා උඩ දාල තියෙන code එක type කරන්න.

(මෙතැනදී IDE එකක් බාවිතා කරන්න පුළුවන් , හැබැයි code suggestions , build tools නැතුව අමුවෙන්ම code කරන එක , ඉගෙන ගන්න time එකේ හොදයි කියල හිතනවා .) ඊළඟට ලියා ගත්ත code එක .c කියන extension එකෙන් save කර ගන්න මොකද මේ අපි දැන් create කර ගන්නේ C File එකක් නිසා .

හරි , අපි සාර්ථක ලෙස code එක ලියා ගත්තට පස්සේ , ඊළඟට අපි ලියපු programme එක Compile කර ගන්න ඕන , ඉතින් මේ compile කරනවා කියන්නේ මොකක්ද ?? compile කරන්නේ මොකෙන්ද ?? compile කරද්දී මොකක්ද වෙන්නේ ?? මේ වගේ දේවල් ඔලුවට එන්න පුළුවන් , ඉතින් අපි ඒ දේවල් එකින් එක බලමු .

අපි programme එකක් ලියද්දි අපේ පහසුවට ඉංග්‍රීසි බාෂාව තමයි බාවිතා කරන්නේ , ඉංග්‍රීසි බාෂවත් එක්ක විවිද ගණිතමය සංකේත සහ logical symbols නුත් බාවිතය ගන්නවා සාර්ථක programme එකක් ලියා අවසන් කර ගන්න .

හැබැයි මේ අපි බාවිතා කරන බාශාව පරිගනයකයට තේරෙනවද ?? මේ තියෙන hardware වලට තේරෙනවද ??

කොහෙත්ම තේරෙන්නේ නැහැ ..

පරිගණකය තේරෙන්නේ Binaries එහෙමත් නැත්නම 0 සහ 1 විතරයි . ඉතින් මේ අපිට තේරෙන බාෂාවෙන් ලිව්ව programme එක පරිගණකයට තේරෙන්න convert කිරීමේ කාර්ය පැවරිලා තියෙන්නේ Compiler එකට .

ඔබ නිකමට google කරලා බැලුවොත් මේ වෙනකොට විවද පරිගණක බාෂාවන් සදහා ඊට අදාලව තියෙන compilers බලා ගන්න පුළුවන් , එකම පරිගණක බාශාවට විවිද නම් වලින් compilers බාවිත වෙනවා දකින්නත් පුළුවන් , හැබැයි පරිගණක බාෂාවට අනුව මොන විදියේ architecture එකකට නිර්මාණය කල Compiler එකක් උනත් අවසානයේ සිදු කරන්නේ ඔයා ලියපු programme එක binaries වලට convert කරන එක තමයි.

හරි , දැන් අපිට compile කරනවා කියන එක තේරෙනවා , ඊළඟට අපි ලියපු code එක compile කරගෙන බලමු , ඉතින් මේකට අපි ගන්නේ gcc කියන compiler එක , මේක c language එකට වගේම c ++ වලටත් යොදා ගන්නවා .

මුලින්ම , ඔයාගේ පරිගණකයේ gcc තියේද කියල බලල එහෙම නැත්නම් install කර ගන්න ඕන .

gcc --version

මේක ගහල enter කලාට පස්සේ මෙහෙම display වෙනවා නම් , ඔයාගේ machine එකේ මේ වෙනකොට compiler එක තියෙනවා .

gcc (Ubuntu 11.4.0-1ubuntu1~22.04) 11.4.0
Copyright (C) 2021 Free Software Foundation, Inc.
This is free software; see the source for copying conditions.  There is NO
warranty; not even for MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE.

එහෙම නැත්නම්,

sudo apt update
sudo apt install gcc

මේ විදියට type කරලා install කර ගන්න පුළුවන් ..

ඉතින් මෙතනදී ඔයාලට තේරෙනවා මේකත් එක computer programme එකක් කියල , ඒ වගේම තමයි අපි compile කරන්න මේ programme එකට දෙන files steps කීපයක් හරහා ගිහිල්ල තමයි අවසානයේ පරිගණකයට තේරෙන executable binary file එකක් බවට convert වෙන්නේ . සරලවම මේ compilation process එක steps කීපෙකට තමයි සිද්ද වෙන්නේ . ( ඒක ගැන මම වෙනම ලිපියක් දාන්නම් )

gcc -o first first.c

දැන් මේක ගැන කතා කරා ඇති , compile කරමු , උඩ තියෙන විදියට type කරලා enter කරන්න , කිසිම case එකක් නැතුව compile වෙලා ඉවර වෙනවා කියන්නේ ඔයා පලවෙනි programme එක හරියට ලියල compile කරලා අවසානයි කියන එක . දැන් output එක විදියට first කියල binnary file එකක් create වෙලා ඇති . මේක open කරලා බැලුවම මේකේ symbols වගයක් පෙන්න පුළුවන් .

ඊළඟට මේක run කරලා බලමු මේ ආකාරයට,

./first

දැන් අපි සාර්ථක ලෙස , අපේ පලවෙනි programme එක ලියල run කරලා අවසානයි. අපි දැන් බලමු එකින් එකට code එකේ තියෙන syntax සහ ඒවගෙ තේරුම.

ඔයාල ට මුලින්ම බලා ගන්න පුළුවන් #include<stdio.h> කියන syntax එක ,

මේකේ මුලින්ම තියෙන්නේ # symbol එක , ඉතින් c language එකේ මේ symbol එක යොදා ගන්නේ programme එකට යම් කිසි pre-processing part එකක් එකතු කරන්න . දැනට pre-processing කියන්නේ , ඔයාලට මතක ඇති compilation process එක steps කීපෙකට වෙනවා කියල කලින් කිව්වනේ, අන්න ඒ එක අවස්තාවක තමයි pre-processing කියන සිද්දිය වෙන්නේ .

ඊළඟට අපි include යොදා ගත්ත , මොකද අපිට stdio කියන header file එක add කර ගන්න ඕන නිසා .

ඉතින් මේ මුල තියෙන #include එක use කරන්නේ අපිට code කරන් යද්දී , අපේ පහසුවට මොනවා හරි function එකක් call කලොත් අන්න ඒ function එකට අදාළ source code එක load කර ගැනීමක් තමයි මේ " #include " syntax එක බාවිතයෙන් වෙන්නේ , දැන් මෙතැනදී අපි stdio කියන header file එක බාවිතයට අර ගෙන තියෙනවා . එතකොට මොකක්ද මේ header file එකක් කියල කියන්නේ . මම කලින් සදහන් කල නේ , අපි code කරන යද්දී අපිට සමහර functions, macros වගේම data structures නුත් use කරන්න වෙනවා අපේ පහසුව උදෙසා.

(macros ගැන මම ඉස්සරහට කියනවා , data structures කියල කියන්නේ සරලව , අපිට programme එකේ data store කරන්න වගේම execute කරද්දීත් computer එකේ main memory එක ඕන වෙනවා නේ , ඉතින් මේ data structures use කරන්න memory එකේ data කාර්යක්ෂමව store කරන්න සහ access කර ගන්න-: මේවා ගැන ඉදිරියට සවිස්තර කතා කරනවා)

කාටහරි ප්‍රශ්නයක් එන්න පුළුවන් ඉතින් අපිට මේවා ලියන්න පුළුවන් නේ කියල , ඔව් ලියන්න පුළුවන් , හැබැයි එක අනවශ්‍ය විදියේ වෙලාව යන දෙයක් වෙන්න පුළුවන් enterprise level එකේදී , ඒ වගේම මේ libraries එහෙමත් නැත්නම් header files ඒ ඒ අදාළ engineers ල ලියල තියෙන්නේ ගොඩක් හිතල vulnerabilities උපරිම අඩු වෙන විදියට සහ උපරිම පලදායිතාවය ලබා ගන්න පුළුවන් අකාරයට . එහෙම එකේ අපි අයේ ලියන්න ඕන කමක් නැහැ (හැබැයි ඉගෙන කාලේ වෙලාව තියෙනවා නම් Wheel එක අලුතෙන් invent කලාට කමක් නෑ ).

ඉතින් දැන් අපේ code එකේ හැටියට , අපි stdio.h කියන header file එක add කර ගෙන තියෙන්නේ . දැන් අපි මේ standard input output header file එකේ තියෙන variables , functions prototypes බාවිත කරන්න පුළුවන් හිතේ හැටියට.

ඒ වගේමයි මේ stdio හෝ අනෙක් file එක වගේම system එකෙන් ලබා දෙන header files අපිට කියවා ගන්න පුළුවන් , MS code text-Editor එකේනම් right click කරලා header file එකේ text එක click කරලා goto definition දුන්නම බල ගන්න පුළුවන් අදාළ header file එකේ code එක , එහෙම නැත්නම් /usr/include directory එකට ගියාමත් අපිට OS එකෙන් ලබා දෙන header files ටික බල ගන්න පුළුවන් .

හරි දැන් ඊළඟට තියෙන්නේ main function එක , මෙතන අපිට අවශ්‍ය algorithms ලියනවා වගේම , අපිට අවශ්‍ය functions call කර ගන්න පුළුවන් . කලින් ඔයාල ලියපු programme එකෙත් printf(); function එක යොදා ගෙන තියෙනවා පේනවා. main function එකත් අනීත් functions වගේම තමයි, අපි function එකක් create කර ගන්නකොට යොදා ගන්න පිළිවෙලවල් මේකෙත් තියෙනවා,

<function එකේ return type එක> <function name එක> () ඇතුලේ අපිට data share කර ගන්න පුළුවන් වගේම , අපි මේවට කියනවා arguments කියල , උදාහරණෙ හැටියට නම් මෙතන void දල තියෙන්නේ , එතනට void නොදා ලිව්වත් කමක් නැහැ , හැබැයි එහෙම දාල ලියන එකෙන් compiler එක සතුටු වෙනවා . ඊළඟට return එක , මෙතන return එක 0 දීල තියෙන්නේ එකට හේතුව තමයි අපේ programme එක නිවැරදිව run උනා නම් return කරන්නේ 0 , 0 හැර වෙන මොනවා හරි return කරනවා නම් code එකේ කොතැනම හරි ප්‍රශ්නයක් තියෙන්නව . මේක බලන්න පුළුවන් , ඔයාලගේ terminal එකේ echo $? ට්ය්පේ කරලා , 0 return වෙනවා කියන්නේ programme එක successfully run වෙලා කියන එක.

#include <stdio.h>
int main()
{
    char* str;
    str = "GfG";
    *(str + 1) = 'n';
    return 0;
}

මේක fault එකක් තියෙන code එකක්. උදාහරණයක් විදියට මේක second.c කියල save කරලා , compile කරලා Run කරමු , මෙන්න Run කලාම segmentation fault එකක් වැටෙනවා.හැබැයි බැලූ බැල්මට code එකේ වැරැද්දකුත් නැහැ නේද ?? (Compiler එක ගොඩක් වෙලාවට warnings දෙන්න පුළුවන්.)(මේ error එක ගැනත් අපි ඉස්සරහට කතා කරමු), දැන් කලින් කිව්වා වගේ echo $? ගැහුවම return වෙන්නේ 0 නෙවේ , අන්න එකෙන් අදහසක් ගන්න පුළුවන් return 0 ගැන .

අදට මේ ලිපියෙන් මෙපමණයි ඉතින් , ඊළඟ එකෙන් සමුවෙමු ! ජයවේවා !